Diyabet (Şeker Hastalığı) belirtileri nelerdir? Tedavisi nasıldır? | Merkez Sağlık Grubu

Diyabet (Şeker Hastalığı) belirtileri nelerdir? Tedavisi nasıldır?

Diyabet (şeker hastalığı), vücudun kan şekerini doğru şekilde kullanamaması ile ortaya çıkar. Yanlış beslenme alışkanlıkları ve hareketsizliğe bağlı olarak diyabetin görülme sıklığı artış göstermiştir. Diyabetten korunmak için kan şekerini kontrol altında tutmak, hareketsiz yaşam şeklinden uzaklaşmak ve doğru beslenme alışkanlıkları kazanmak çok önemlidir.

Diyabet (Şeker Hastalığı) Nedir?

Diyabet (Şeker Hastalığı), pankreas adlı salgı bezinin yeterli miktarda insülin hormonu üretmemesi veya ürettiği insülin hormonunun etkisizliği durumunda meydana gelen ve ömür boyu süren bir hastalıktır.
Diyabet hastaları yedikleri besinlerden kana geçen glukozu yani şekeri kullanamadığından kan şekeri yükselir.

Yediğimiz besinlerden özellikle karbonhidrat içerikli olanların çoğu vücudumuzda enerji için kullanılmak üzere glukoza çevrilir. Midemizin arka yüzeyinde bulunan pankreas, kaslar ve diğer dokuların kandan glukozu alarak enerji olarak kullanmalarını destekleyen insülin adı verilen hormonu üretir. Eğer insülin hormonu vücutta yapılamazsa glukoz(şeker) enerji olarak kullanılamayacağından kan şekeri yükselecektir.

Diyabet hastalığı kontrol altına alınmazsa yaşam süresini kısaltan ciddi sonuçlara yol açabilir. Bu nedenle yaşam tarzı ve beslenme alışkanlıklarının değiştirilmesi son derece önemlidir. Düzenli ve dengeli beslenerek, hareketli bir yaşam tarzı benimseyerek ve düzenli doktor kontrollerinize giderek diyabeti kontrol altında tutabilir, sağlıklı bir yaşama sahip olabilirsiniz.

Diyabet (Şeker Hastalığı) belirtileri nelerdir?

Şeker hastalığının en sık karşılaşılan belirtileri, aşırı yemek yeme ve doymama hissi, sık idrara çıkma, ağızda kuruluk ve bundan kaynaklı olarak fazla su içme isteğidir. Bu belirtiler haricinde aşağıdaki durumlar da şeker hastalığına işaret ediyor olabilir:

Halsizlik
Hızlı kilo kaybı
Görmede bozukluk
Ayaklarda uyuşma ve karıncalanma
Yaraların geç iyileşmesi
Ciltte kuruluk ve kaşıntı
Ağızda aseton kokusu
Tatlı krizleri
Uyku isteği

Diyabet (Şeker Hastalığı) kimlerde görülür?

Diyabet hastalığında genetik ve çevresel faktörler etkilidir. Yaygın olarak Tip 1 Diyabet ve Tip 2 Diyabet olarak iki türü ile karşılaşılmaktadır. Tip 1 Diyabette genetik nedenler, insülin hormonunu üreten pankreas organında hasara neden olan virüsler ve vücudun savunma sisteminin bozulması (otoimmünite) diyabete yol açar. Tip 2 diyabetin meydana gelmesinde ise, obezite, genetik faktörler, hareketsiz yaşam şekli, yanlış beslenme alışkanlıkları, ileri yaş, stres ve gebelikte oluşan gestasyonel diyabet etkilidir.

Pankreasın yeterli insülin hormonu üretmemesi ya da ürettiği insülin hormonunun etkili kullanılamaması sonucu oluşan diyabet, yenidoğan bir bebekte de görülebileceği gibi ileri yaştaki bireylerde de ortaya çıkabilir. Dolayısıyla her yaş grubunu ilgilendiren bir hastalıktır.

Şehirleşmenin getirdiği hareketsiz yaşam tarzı ve yanlış beslenme alışkanlıkları diyabetin artmasına neden olmuştur. Sıklıkla orta yaş ve üzeri kişilerde görülse de obezitenin artmasıyla artık çocuklarda, gençlerde ve erişkinlerde de diyabete rastlanmaktadır.

Diyabet (Şeker Hastalığı) çeşitleri nelerdir?

Şeker hastalığının çeşitli türleri vardır:

Tip 1 Diyabet
Tip 2 Diyabet
Gebelik (Gestasyonel) Diyabeti
Diğer sebepler (ilaç kullanımı kaynaklı, hormonal bozukluklarına dayalı, pankreas bezi hastalıklarına bağlı vb.)

En sık görülen türleri Tip 1 ve Tip 2 Diyabettir.

Tip 1 Diyabet

Çoğunlukla çocukluk döneminde oluşur.
Pankreasta insülin üretiminin hiç olmamasına dayalı ortaya çıkar.
Bu diyabet türünde dışarıdan insülin alımı zorunludur.

Tip 2 Diyabet

Başlangıç döneminde pankreas yeterli miktarda insülin salgılamasına rağmen hücreler tarafından kullanılamaz. Hastalığın ilerleyen sürecinde pankreasın insülin salgılaması yetersiz hale gelir.
Hücreler, kan şekerini düzenleyen insülin hormonuna karşı duyarsızlaşmıştır.
Uzun bir dönem hiçbir belirti vermeyebilir. Enfeksiyon, ameliyat, gebelik, stres veya fazla kilo alımı ile tespit edilebilir.
Sıklıkla 40 yaşın üzerindeki kişilerde, genetik yatkınlığı olanlarda, aşırı kilolularda, normalden daha ağır bebek dünyaya getiren kadınlarda görülür.

Halk arasında gizli şeker olarak bilinen pre-diyabet döneminde ise kan şekeri olması gerekenden yüksektir ancak şeker hastası olarak adlandırılamayacak seviyededir. Tip 2 Diyabet öncesinde kan şekerinin diyabet tanısı konulamayacak düzeyde hafif bir yükseklikte olduğu süreçtir. Bu dönemde, doğru takip ve tedavi ile diyabet oluşumu engellenerek yavaşlatılabilir.

Diyabet (Şeker Hastalığı) tanısı nasıl konulur?

Diyabet tanısında açlık kan şekeri ölçümü ve şeker yükleme testi (OGTT) kullanılır. Sağlıklı kişilerde açlık kan şekeri ortalama 70-100 mg/Dl arasında olmalıdır. Açlık kan şekerinin 126 mg/Dl'nin üzerinde olması durumunda diyabet tanısı konulur. Eğer, bu değer 100-126 mg/Dl arasındaysa kişiye şeker yükleme testi (OGTT) uygulanarak tokluk kan şekerine bakılır. Öğün başlangıcından 2 saat sonra kan şekerinin ölçülmesi neticesinde kan glukoz seviyesinin 200 mg/Dl'nin üzerinde çıkması diyabet hastalığını gösterirken, 140-199 mg/Dl aralığında olması ise gizli şeker adı verilen pre-diyabet dönemine işaret eder. Bunların haricinde yaklaşık son 3 aylık kan şekerini gösteren HbA1C testinin %5.7-6.5 arasında olması pre-diyabeti, %6.5 ve üzerinde olması ise diyabet tanısını gösterir.

Şeker hastalığının en erken aşamada tespit edilerek önlem alınması önemlidir. Diyabet takibi uzman hekimler tarafından yapılmakta ve ömür boyu devam etmektedir.

Diyabet (Şeker Hastalığı) tedavi yöntemleri nelerdir?

Diyabetin tipine göre tedavi yöntemleri farklılık gösterir. Tip 1 Diyabette insülin tedavisinin yanı sıra tıbbi beslenme tedavisi de yürütülür. Tip 1 Diyabet hastasının doktor tarafından belirlenen insülin dozu ve planına göre diyetisyen tarafından uygun diyeti planlanır. Besinlerin karbonhidrat miktarı göz önünde bulundurularak insülin dozu ayarlanır, böylece Tip 1 diyabetli bireylerin sağlıkları korunarak hayatları kolaylaştırılır.

Tip 2 Diyabetli hastalarda ise beslenme düzeninin yanında hücrelerin insülin hormonuna duyarlılığını arttırmak ya da insülin hormonunun salınımını arttırmak için oral antidiyabetik ilaçlara başvurulur. Medikal tedaviler kan şekerini kontrol altına almak üzere planlanır. Günümüzde Tip 2 Diyabet hastalığı medikal tedavilerle kontrol altına alınamadığı takdirde metabolik cerrahi uygulamaları ile de tedavi edilebilmektedir. Metabolik cerrahi ile hastaların insülin kontrolü için ihtiyacı olan medikal tedavilere ihtiyacı ortadan kalkar ve şeker hastalığına bağlı diğer sağlık sorunları da engellenir.

Diyabet tedavisinde doktorun önerdiği tedavilere uyulması çok önemlidir. Aksi durumda kan şekerinin yüksek seviyelerde kalması sinir harabiyeti, böbreklerde hasar oluşumu ve kalıcı görme kaybı gibi ciddi sağlık sorunlarına yol açabilir. Eğer diyabet hastasıysanız mutlaka düzenli kontrollerinizi yaptırarak hekiminizin önerilerine uymalısınız.