Parkinson Hastalığı Belirtileri ve Tedavisi | Kolan Hospital
Parkinson: Tanı, Belirti ve Tedavisi
- Anasayfa
- Sağlık Rehberi
- Parkinson Hastalığı Belirtileri ve Tedavisi
Parkinson Hastalığı Belirtileri ve Tedavisi
- Güncellenme Tarihi: 10 Ağustos 2021
- Kolan
- Sağlık
İÇİNDEKİLER
- PARKİNSON HASTALIĞININ SEBEPLERİ NELERDİR?
- PARKİNSON HASTALIĞININ KLİNİK ÖZELLİKLERİ NELERDİR?
- PARKİNSON HASTALIĞI TANISI NASIL KONULUR?
- PARKİNSON HASTALIĞININ TEDAVİSİ
Parkinson hastalığı, hareketi etkileyen, sinir sisteminin ilerleyici bir hastalığıdır. Parkinson hastalığındaki motor bulgular, beynin ortasındaki ‘’substantia nigra’’ denilen bölgede bulunan ve dopamin üretip-salgılayan hücrelerin ölmeleri neticesinde ortaya çıkar. Bu hücrelerin neden öldüğü ise günümüzde hala bilinmemektedir.
Parkinson hastalığı 60 yaşın üstündeki bireylerin yaklaşık %1’ini etkileyen, sık görülen bir hastalıktır. Parkinson hastalığının yıl içerisindeki görülme sıklığı 100.000’de 4.5-21’dir. Erkeklerde kadınlara göre 1.5 kat daha fazla görülür.
PARKİNSON HASTALIĞININ SEBEPLERİ NELERDİR?
Parkinson hastalığının büyük bölümünün (idiyopatik Parkinson hastalığı), genetik ve çevresel faktörlerin (böcek ve tarım ilaçları, tarımsal-kırsal bölgede yaşama, kuyu suyu tüketimi, bitki ilaçlarına maruz kalma, endüstriyel bitkiler ve taş ocaklarına yakın olmak, vb.) birlikteliği sonucu ortaya çıktığı ileri sürülmektedir. Günümüzde, Parkinson hastalığı vakalarının %10 kadarının genetikle doğrudan ilişkili olduğu bilinmektedir.
PARKİNSON HASTALIĞININ KLİNİK ÖZELLİKLERİ NELERDİR?
Parkinson hastalığının en sık görülen erken motor belirtileri, tremor, hareketlerde yavaşlama, sertlik ve distoni (kas tonus bozukluğu)’dir.
Parkinson hastalığının başlangıç motor belirtileri arasında en tipik olanı ellerde ve kollarda olan tek taraflı (asimetrik) ve istirahat sırasında ortaya çıkan titremedir. Baş parmak ve işaret parmağında öne-arkaya şeklinde olan titreme hareketi tipiktir ve istirahatte ortaya çıkar. Ancak, bu herkeste görülmeyebilir. Diğer titremeler gibi, bu titremeler de stresle artar ve uykuda kaybolur.
- BRADİKİNEZİ (HAREKETLERDE YAVAŞLAMA)
Hareketlerin yavaşlaması demektir. Bulguları değişkendir ve hastalar tarafından farklı şekillerde belirtilebilir. Gerçekte muayene ile tespit edilemeyen güçsüzlük hissi söz konusudur. Bazen hasta tarafından ‘’komutlarım bacaklarıma gitmiyor’’ şeklinde ifade edilebilir.
Yüz mimik kaslarındaki yavaşlama, göz kırpma sıklığında ve yüz ifadelerinde azalmaya (maske yüz) neden olur. Daha ağır hastalarda, konuşma yüzeyselleşir, harfler ve heceler tam olarak vurgulanamaz ve anlaşılması güç hale gelir.
Yutkunmada bozulma nedeniyle ağızdan salya akması hastalığın ilk başlarında görülmese de, ileri dönemlerde (özellikle gece uykuda iken) sıklıkla gözlenir.
Gövde hareketlerinin yavaşlaması, sandalyeden yavaş ya da zorlanarak kalkmaya, yataktayken dönmede, yürümede zorlanmaya neden olur.
Yürüme etkilendiğinde ise, hastalar küçük adımlarla yürürler ve ayaklarını sanki yere yapışmış, donmuş gibi zor hareket ettirirler. Bu ‘’donma’’ durumları hastalığın ileri dönemlerinde sıklıkla görülür.
- Rijidite (Sertlik): Bazı hastalar kol ve bacaklarında sertlik tarif ederler. Nadiren de kol veya bacaklarını oynatırken çarkın hareketine benzer takılma tanımlarlar ki bu muayenede ‘’dişli çark’’ belirtisi olarak tespit edilebilir.
- Distoni: Distoni genç yaşta, 40 yaş öncesi bireylerde, ortaya çıkan Parkinson hastalığının en yaygın görülen bulgularındandır.
Sıklıkla ayakta istemsiz olarak içeri veya açığa doğru kıvrılma, bükülme şeklinde olup çoğu zaman bacakta kramp veya ağrı ile birliktedir.
Ayak başparmağının yukarı doğru kasılması da gözlenebilir.
Parkinson hastalığında gözlene-bilecek diğer klinik bulgular şunlardır:
- Ses kısıklığı
- Uyku bozuklukları
- Koku duyusunda azalma
- Otonomik bozukluğa bağlı kabızlık, anormal terleme, cinsel işlev bozukluğu ve seboreik dermatit gibi bulgular.
- Genel güçsüzlük hissi, keyifsizlik veya bitkinlik.
- Depresyon veya hayattan zevk alamama.
- Düşünmede yavaşlama.
PARKİNSON HASTALIĞI TANISI NASIL KONULUR?
Parkinson hastalığının tanısı klinik olarak konulur. Tanı için özel bir laboratuvar testi ya da biyolojik belirteç yoktur. Beynin manyetik rezonans görüntüleme (MR) veya tomografi ile görüntülenmesi tanı koydurucu değildir.
Koku testi Parkinson hastalığının tanısını doğrulamada kullanılabilse de bu tür çalışmalara tanı için genellikle ihtiyaç duyulmamaktadır. Eğer bir kişide şunlar varsa Parkinson hastalığı olasıdır.
Titreme, hareketlerde yavaşlama ve kas sertliği şikayetlerinden en az ikisi varsa. Şikayetler vücudun sadece bir yarısında başlamışsa.
Özellikle istirahatte ortaya çıkan titreme. (Örneğin eller dizin üzerinde istirahat halinde iken) Bir Parkinson ilacı olan ‘’Levodopa’’ ile şikayetlerde belirgin düzelme söz konusu ise.
PARKİNSON HASTALIĞININ TEDAVİSİ
Parkinson hastalığının tedavisinde hedef, hastalığın belirti ve bulgularını mümkün olduğunca kontrol altına almak ve bunu yan etkileri mümkün olduğunca en aza indirgeyerek uzun süre devam ettirebilmektir. İlaçlar sayesinde yürüme, hareket ve titreme şikayetleri, beyindeki dopamin miktarını artmasına bağlı olarak düzelecektir.
Egzersiz genel sağlık için önemlidir ancak Parkinson hastalarında bu safha da önem kazanmaktadır. Hareketliliği, hareket alanının genişlemesini ve kas tonusunun düzenlenmesini sağlamada fizik tedavi önemli yere sahiptir.
Fizik tedavi ayrıca, yürüyüş dengesinin sağlanmasına da yardımcı olur. Derin beyin uyarımı, Parkinson hastalığının tedavisinde uygulanan bir cerrahi yöntemdir. Bu yöntemle, beynin hareketlerimizi kontrol eden derin bölgeleri uzun elektrotlar monte edilerek elektriksel olarak uyarılır.
