Adana Dr. Turgut Noyan Uygulama ve Araştırma Merkezi
Tifo: Tanı, Belirti ve Tedavisi
H1N1 virüsü.Kuzey Çin’de ortaya çıkmıştır. Kırmızı grip olarak da bilinmektedir.
İlk olarak ilk ve orta dereceli okullarda salgın yapmıştır.Hızla Güney Çin’e ve Rusya’ya, ardından bir yıl içinde tüm dünyaya yayılmıştır.Yaşlılar, 1950’lerde ortaya çıkan H1N1’e karşı bağışıklık kazanmış olduklarından esas olarak genç insanlar etkilenmiştir.
- İSHAL (DİARE)
- İshalin tam tanım ını yapmak zordur. Sulu dışkılama, dışkı miktarında artma ya da dışkılama sıklığında artma ishal olarak kabul edilmektedir. İshalli kişiler günde 250 gramdan fazla dışkılar ve bunun en az yüzde 70′i sıvı haldedir. Dünya Sağlık Örgütü, bir günde üç defadan fazla sulu dışkılamayı ishal olarak tanımlamaktadır. Anne sütüyle beslenen bebeklerde ise her zamankinden daha sık ve sulu dışkılamayı ishal olarak kabul etmektedirler. İshal durumunda (diare), bağırsağın yüzeyindeki mukoza tabakası hasar görmüştür. Bu duruma genelde mikroplar ya da bir çok reaksiyonun gerçekleşmesini sağlayan enzimlerin azalması neden olur. Bu enzimin adı laktazdır. Laktaz, sütte de bulunan karbonhidrat yapısındaki laktozu sindirmemizi sağlar. Bu enzim azalırsa, laktoz vücuda geri emilemez ve suyla birleşir. Bu da ishalin artmasına neden olur. Bu durumda dışkılama normal bir biçimde yapılamaz. Çok ağır ishal vakalarında günde 13-14 litre kadar sıvı kaybedilebilir. Bu miktar, da insandaki kan hacmine eşittir. Az miktarda ağrılı ve kanlı ishal, dizanteri olarak bilinir. İshalli hastalıklar beslenmenin bozukluğuna ve sıvı kaybına yol açar. Dünyada 5 yaşından küçük çocuklarda 1 milyara yakın ishal vakası görülmekte ve bu çocuklardan 2.5 milyona yakını ölmektedir. En büyük sebebi ise sıvı kaybıdır. Özellikle iki yaşından küçük çocuklarda ölüme yol açar.
- HASTALIĞIN BELİRTİLERİ
- İshalin genel belirtileri sulu dışkılama, acil dışkılama isteği, büyük abdestini tutamama, fazla sayıda dışkılama, susuzluk, bulantı, kusma, ateş yükselmesi, halsizlik, karın bölgesinde ağrı ve gazdır. Bu belirtileri ishalin şiddetine göre sıralayabiliriz. Az miktarda sıvı kaybedildiğinde susuzluk ortaya çıkar. Vücut ağırlığının ortalama %4′ü kaybedilmiştir. Orta derecede sıvı kaybedildiğinde ağızda kuruma, idrar miktarında azalma, huzursuz bir ruh hali görülür. Sıvı kaybı, vücut ağırlığının %7-8′i kadardır. Fazla sıvı kaybedildiğinde ise belirtiler şiddetlidir ve vücut ağırlığının 10′u kadar sıvı kaybı vardır.
- İSHAL NE GİBİ SORUNLARA YOL AÇAR?
- İshalde, bağırsak içinde ilerleyen dışkı, her bölümde kalması gereken süreden daha az kalır. Ve yeterince sindirim yapılamaz. İnsan bağırsağındaki bakteriler her zaman zararlı değildir. Bazı bakteriler sindirime yardımcı olmaktadırlar. Bunlar yararlı bakterilerdir. Fakat mikroplu ishal durumunda, kalın bağırsağa gelen protein yapısındaki maddeler zararlı bakteriler tarafından kullanılır. Bu da zararlı bakterilerin büyüyüp gelişmesine yararlı bakterilerin görevini yapamayıp, sayısının azalmasına yol açar. Bütün bunlar vücudun sindirim işlevinin bozulmasına neden olur ve hastayı rahatsız eder. Bu durumun önüne geçmek için, yararlı bakterileri koruyacak prebiyotikler kullanılabilir. Dünyada bir tane prebiyotikli ishal maması vardır. Adı Prebiyotikli Humana HN’ dir.
- İSHAL TEDAVİSİ
- İshal tedavisi, ishale neden olan faktöre göre değişmektedir. Bakterinin neden olduğu ishal durumunda, hastanede ve doktor tarafından tedavi yapılması gerekmektedir. Bebekler için tehlikeli olabilir. Derhal tedavi edilmesi gerekir. Bu durumda uygun antibiyotik tedavisi yapılır. Bakterinin yol açtığı ishalde ateş yükselir ve genelde ishal kanlıdır. Prebiyotikli ishal mamasının kullanılması da gereklidir. Mikrobun neden olmadığı ishal genelde hafif seyirlidir. Ateş yükselmesi ya da dışkıda kan görülmez. Antibiyotik ya da herhangi bir ilaç tedavisine gerek yoktur. Bu ishal, beslenme ya da hava değişiminden dolayı olmuştur. İshal maması tedavi için yeterlidir. İshalden korunmak için mutlaka yemekten önce ve sonra elleri yıkamak gerekir. Bebeklerin de temizliğine dikkat edilmeli, ayrıca bebeğin altı değiştirildiğinde mutlaka eller sabunla yıkanmalıdır.
- İSHALLİ ÇOCUKLAR YA DA BEBEKLER İÇİN NE YAPILABİLİR?
- İshalli çocuklarda sıvı kaybını karşılamak için su ve sulu içecekler verilmelidir. Ayran, çorba, meyve suyu verilebilir. Fakat henüz anne sütünden başka besin kullanmayan bebekler ise daha sık emzirilmelidir. Bebek içebildiği zaman, suyu kaynatıp soğuttuktan sonra bebeğe verebilirsiniz. Bebeğin beslenmesine devam edilmelidir. Anne sütü içen bebekler, daha sık emzirilmeli, anne sütü almayan bebeklerde ise beslenme önceden olduğu gibi devam ettirilmelidir. Ek besin almaya başlamış en az 6 aylık bebeklerde ise yoğurt, püre, et gibi besinler verilebilir. Meyve suyu içirilebilir. Çocuk mutlaka iyi beslenmelidir. Öğün sayısını arttırılabilir. Ayrıca ishal için bazı risk faktörleri bilinmektedir. Biberonla beslenme ve ilk 6 ay anne sütü dışında besinler alma, ishalli hastalıklara yakalanma ihtimalini arttırır. Bunların yanında hijyene önem verilmelidir. Tuvaletten sonra eller sabunlanmalı ve kirli sular kullanılmamalıdır. İshal ortaya çıktıktan sonra ise, beslenmesi kesilen bebekler, en az iki kere kusanlar, 6-7 defa sulu dışkılayan bebekler ve 1 yaşından küçükler çok fazla sıvı kaybeder. Bu bebekler daha fazla risk altındadır.
KIRIM KONGO KANAMALI ATEŞİ
- Kırım-Kongo kanamalı ateşinde(KKKA) etken nedir?
- Bunyaviridae ailesine bağlı Nairovirus soyundan virüsler bu hastalığın etkenidir. Bu grup virüsler, 100 nm (nanometre) büyüklüğünde, Ribonükleik asit (RNA) içeren, heliksel kapsidli ve zarflı virüslerdir.
- Kırım-Kongo kanamalı ateşi nedir?
- Kırım-Kongo kanamalı ateşi (KKKA), Nairovirüslerin neden olduğu ateş, cilt içi ve diğer organlarda kanama gibi bulgular ile seyreden kene kaynaklı bir enfeksiyondur. İnsanlarda klinik ve subklinik olarak seyreden, kenelerin vektörlük yaptığı ve insanlarda sendromlar halinde görülen önemli bir enfeksiyondur. İnsanlarda başlıca ensefalitler, kısa süren ateşli hastalıklar, kanamalı ateşler, poliartrit ile ön plana çıkan sendromlar şeklinde görülür. Son yıllarda tedavideki gelişmelere rağmen, bu enfeksiyonlarda ölüm oranları hala yüksektir.
- Kırım-Kongo kanamalı ateşi virusunun kimyasal ve fiziksel etkenlere karşı duyarlılığı nedir?
- Nairoviruslar dayanıksızdır, konakçı dışında yaşayamazlar. Bu viruslar 56ºC’de 30 dakikada inaktive olur, kanda 40 ºC’de 10 gün yaşayabilir, %1 hipoklorit ve %2 gluteraldehite duyarlıdır ve ultravviyole ışınları ile hızla inaktive olur. Ribavirine invitro duyarlıdırlar.
- Kırım-Kongo kanamalı ateşi hastalığı ilk nerede tanımlanmıştır?
- Kırım-Kongo kanamalı ateşi (KKKA) ilk kez 1944 ve 1945 yılı yaz aylarında Batı Kırım steplerinde çoğunlukla ürün toplamaya yardım eden Sovyet askerleri arasında görülmüştür. Hastalığa Kırım hemorajik ateşi adı verilmiştir. 1956 yılında Zaire’ de ateşli bir hastadan Kongo virüsü tespit edilmiştir. 1969 ise Kongo virüsu ile Kırım hemorajik ateşi virüslerinin aynı virüs olduğu belirlenmiş ve hastalık Kırım-Kongo kanamalı ateşi olarak yeniden adlandırılmıştır.
- Kırım-Kongo kanamalı ateşi bugüne kadar hangi ülkelerde görülmüştür?
- Hastalık sıklıkla Afrika, batı Asya ile Ortadoğu ve doğu Avrupa'da görülmektedir. Kırım-Kongo hemorajik ateş virüsünün Bulgaristan, Makedonyada, Pakistan, Irak, Afganistan, İran, Kosova, Kazakistan, Sahra altı Afrika ülkeleri, eski Sovyetler Birliği, Yugoslavya, Yunanistan, Arap yarımadası, Dubai, Kuveyt, Çin ve Moritanya’da salgınlar yaptığı bildirilmiştir.
- Kırım-Kongo kanamalı ateşi (KKKA), 2002 yılında bahar ve yaz aylarında bazı illerimizde görülmüş ve Sağlık Bakanlığının yapmış olduğu çalışmalar neticesinde hastalığın KKKA olduğu doğrulanmıştır.
- Bulaşmada aracı olan bir etken var mıdır?
- KKKA hayvanlardan insanlara keneler ile bulaşan bir enfeksiyondur. Güney Doğu Avrupa ve Güney Afrika arasında göç eden göçmen kuşlar üzerinde bulunabildiği gösterilmiştir. Bu kuşların virüsün iki kıta arasında taşınmasına yol açabildiği düşünülmektedir. Hyalomma soyuna ait keneler ülkemizin de içinde bulunduğu çok geniş bir coğrafik alanda yaşamaktadırlar.
- Virüs, sığır ve koyun gibi Hyalomma keneleri için konak olan hayvanlarda belirtisiz enfeksiyon ve bir hafta kadar süren geçici viremi (kanda virüsün bulunması) oluşturmasına rağmen, insanlarda hastalığa neden olmaktadır. Küçük memeli hayvanlarda da viremi ve hafif enfeksiyon oluşup keneler için kaynak oluşturabilmektedir. Bir bölgede, kenelerin ve keneler kan emdiğinde bulaşmayı sağlayacak kanında virüs bulunan hayvanların bol olması salgın için önemli bir faktördür.
- Hyalomma soyuna ait keneler en etkin ve yaygın olmakla birlikte, 30 kene türünün KKKA virusunu bulaştırabileceği bildirilmektedir. KKKA virüsunun bazı vektör kene türleri arasında, transovaryal ve venereal olarak bulaştığı belirlenmiştir. Bu da virusun doğada dolaşımla korunmasına katkıda bulunabilecek bir mekanizmadır. Henüz ergin olmamış Hyalomma soyuna ait keneler, küçük omurgalılardan kan emerken virüsleri alır, gelişme evrelerinde de muhafaza eder.
İnsanlar virüsü,enfekte kenelerin yapışması, kan emmesi sırasında salgıladıkları tükürük salgısı ile, enfekte kenelerin çıplak elle ezilmesi sırasında temasla, viremik hayvanların kan ve dokuları ile temasla, viremik hastalarla (kan ve diğer vücut sıvıları )temas ile olmaktadır.
KKKA virusunun bulaşmasına etken olan kene nedir? yer yüzünde kaç türü bilinmektedir?
Ülkemizde halk arasında kene, sakırga, yavsı, kerni gibi isimlerle bilinmektedir.Keneler zorunlu kan emici artropodlar olup dünyanın her bölgesinde yaşamaktadırlar. Keneler morfolojik olarak diğer artropodlardan farklı olup, vücutları tek bir parçadan oluşmuştur. Vücudun ön tarafında ağız organelleri yer almaktadır.Günümüzde yeryüzünde yaklaşık 850 kene türü bilinmektedir.
Kırım-Kongo kanamalı ateşi hangi hayvanlarda görülür ve hastalık belirtileri nelerdir?
Virüs, sığır, koyun, keçi, tavşan ve tilki gibi hayvanlardan tespit edilmiştir. KKKA virusu kenelerin konakladığı hayvanlara bulaşmasına rağmen hayvanlarda, bazen hafif ateş çıkabilir, bunun dışında hastalık belirtisi görülmemektedir. Buna karşılık hayvanlar hastalığın yayılmasında aracı rol (portör) oynamaktadır.
- Kırım-Kongo kanamalı ateşi salgınlarını etkileyen doğa şartları nelerdir?
- Doğu Avrupa ve Asya’daki Kırım-Kongo hemorajik ateş salgınlarının genellikle insanlar tarafından oluşturan çevresel şartlara bağlı olarak geliştiği düşünülmektedir. Kırım’daki ilk salgının, İkinci Dünya Savaşı yıllarında kene ile enfekte olmuş bölgelerin tarıma açılması nedeniyle oluştuğu sanılmaktadır. Daha sonra eski Sovyetler Birliği ve Bulgaristan’ da olan salgınlarda ise ziraatçılık ve hayvancılıktaki değişmelerin rol oynadığı belirtilmektedir.
- Kırım-Kongo kanamalı ateşi hangi mevsimde görülmektedir?
- Hastalık mevsimsel özellik göstermektedir. Genel olarak mayıs ve ekim ayları arasında görülmesine rağmen, değişik aylarda da görülebilir.
- Kırım-Kongo kanamalı ateşi için kimler risk altındadır?
- Hastalık için çiftlik çalışanları, çobanlar, kasaplar, mezbaha çalışanları, hayvancılık ile uğraşanlar, veteriner hekimler, veteriner sağlık teknisyenleri, akut hastalarla temas olasılığı bulunan salgın bölgelerde görev yapan sağlık personeli, askerler, kamp yapanlar risk altındadır.
Kene ısırığında ne yapılmalıdır?
Yapışan keneler ise kesinlikle öldürülmeden, ezilmeden/patlatılmadan ve kenenin ağız kısmı koparılmadan, bir pensle doğrudan düz olarak, döndürmeden yavaşça çekilip alınmalıdır. Isırılan yer bol sabunlu suyla yıkanıp temizlendikten sonra iyotlu antiseptik(tendürdiyot) sürülmelidir. (şayet sabunlu su bulunmaz ise alkol içeren mendiller kullanılabilinir).
Çıplak elle keneye temas edilmemeli eğer elle tutulacaksa eldiven giyilmeli veya naylon bir poşet yardımı ile keneler toplanmalıdır.
Vücuttaki kenelerin üzerine herhangi bir kimyasal madde (alkol, klonya, gazyağı v.b) dökülmemeli, sigara veya ateş kullanarak keneler uzaklaştırılmamalıdır. Çünkü bu maddeler kenenin kusmasına neden olacağından hastalık bulaştırma riskini artırmaktadır.
Isırılan kişi iki hafta süreyle ateş,yoğun halsizlik, baş ağrısı, bulantı, kusma gibi belirtiler yönünden takip edilmesi gerekmektedir. Ateşin 38,3 °C veya üzerinde olması halinde acilen tam teşekkülü hastaneye başvurulmalıdır.
Kırım-Kongo kanamalı ateşi virüs bulaştıktan ne kadar süre sonra belirtiler ortaya çıkar?
Kuluçka süresi, virüsün alınma şekline bağlı olarak değişmektedir. Kuluçka süresi kene ısırmasından sonra 2-14 gün arasında değişmekle birlikte genellikle 1-3 gündür. Virüsü içeren kan ve diğer doku ya da atıklar ile temastan sonra genel olarak bu süre 5-6 gündür ve 14 güne kadar uzayabilmektedir.
Kırım-Kongo kanamalı ateşine yakalanmış insanlarda hastalık belirtiler nelerdir?
İnsanlarda, hastalık ateş, üşüme-titreme yaygın kas ağrıları, bulantı-kusma, ishal, yüzde kızarıklık, karaciğerde büyüme ve kanama ile kendini gösterir. Ateş, kırıklık, kas ağrısı, iştahsızlık, baş ağrısı, aşırı duyarlılık, sırt ağrısı, kol ve bacaklarda ağrı, mide bölgesinde ağrı, bel bölgesinde ağrı gibi belirtiler ile ani olarak başlamaktadır. Bazen bu bulgulara kusma, karın ağrısı ve ishal ilave olabilmektedir. Gövde ve kol ve bacaklarda cilt içi kanama görülebilir. Burun kanaması ve değişik alanlarda kanama bulguları bulunabir
TÜBERKÜLOZ (VEREM) HASTALIĞI
Tüberküloz binlerce yıldır varolduğu bilinen bir mikropla oluşmaktadır, bu mikrobun adı: Mycobacterium tuberculosis’dir. . Tüberküloz, en sık akciğerlerde olmak üzere bütün organlarda hastalık yapabilir. Erken ve uygun tedavi başlanır, yeterli süre tedavi edilirse hastalar yüzde yüz iyileştirilir. İyileşme kalıcıdır, şifa sağlar. Tedavisiz bırakılırsa ya da kötü tedavi edilirse öldürücü olabilir
TÜBERKÜLOZ NASIL BULAŞIR?
- Tüberküloz mikrobunun kaynağı, tedavi görmemiş, aktif akciğer ve gırtlak (larinks) veremi olan hastalardır. Öksürmek, hapşırmak, konuşmak ile mikroplar çevre havaya saçılır. Sağlıklı kişiler bu mikropları nefesleriyle alır ve enfekte olurlar.
Sokakta, dolmuşta, lokantada öksüren birisinden verem mikrobu alma olasılığı çok düşüktür. Bulaşma için genellikle verem hastası bir kişi ile uzun süre birlikte yaşamak gereklidir. En çok hastanın aile bireyleri ve yakın çalışma arkadaşlarına bulaşma olur. Tedavi ile bulaşma hızla sona erer.- Çatal, kaşık, tabak, bardak, giysi gibi nesnelerle bulaşma olmaz.
- TÜBERKÜLOZ, HAVA YOLUYLA BULAŞIR.
TÜBERKÜLOZ ENFEKSİYONU NEDİR?
- Tüberküloz mikrobu vücuda girdikten sonra aylarca-yıllarca hastalık yapmadan kalabilir. Bu dönemde vücut tarafından oluşturulan savunma yanıtları, mikropları aktif olmayan bir şekilde tutarlar. Buna tüberküloz enfeksiyonu ya da kişinin enfekte olması diyoruz.
- Kişi, kendisinin enfekte olduğunu genellikle bilmez. Tüberkülin (PPD) ile cilt testi yapılırsa pozitif olur, bu yolla enfekte olduğu anlaşılır. Bu dönemde mikroplar bir anlamda hapsedilmişlerdir.
- TÜBERKÜLOZ ENFEKSİYONU, CİLT TESTİ İLE ANLAŞILIR.
TÜBERKÜLOZ HASTALIĞI NEDİR?
Vücuttaki tüberküloz mikropları aktif hale gelirse hastalık yaparlar. Tedavi edilmediği sürece, tuttuğu organda ya da organlarda hasar yapar, bu hasar giderek artar ve öldürücü olabilir.
- Tüberküloz hastalığı, en çok akciğerleri tutar. Hastalığın tuttuğu diğer organlar, lenf bezleri, akciğer zarları, kemikler, böbrekler, beyin zarlarıdır. Vücudun hemen bütün organlarında hastalık yapabilir. Hastalanan organlarda ağır bir iltihap olur, erimeler görülebilir. Organların çalışması bozulur.
- Mikropların vücuda girdikten sonra hastalık yapma süresi farklılıklar gösterir. Vücut direnci düşükse, hızla hastalık gelişebilir. Ya da yıllar sonra hastalık gelişebilir. Mikrop alıp enfekte olanlardan ancak yüzde onu yaşamları boyunca hastalanırlar.
Hastalığın gelişmesine yol açan vücut direncini kırıcı hastalıklar ve etkenler vardır. AIDS hastalığı bu bakımdan vücut direncini en çok kıran hastalıktır. Bu nedenle, AIDS ve tüberküloz birbirlerine en büyük desteği veren iki beladır. Hastalığın gelişmesine yol açan diğer durumlar şeker hastalığı, böbrek hastalığı, bazı kanserler, ilaç ve alkol bağımlılığı, sigara, madenci hastalığı ve diğer bazı ciddi hastalıklardır.
TÜBERKÜLOZ TANISI NASIL KONULUR?
Tüberküloz tanısı, balgamda verem mikrobunun gösterilmesi ile konulur.
Hastanın yakınmaları ve akciğer film bulguları ile hastalıktan şüphelenilir.
Hastalarda şu yakınmalar olabilir:
İki haftadan uzun süren öksürük,
Ateş, gece terlemesi,
Zayıflama (kilo kaybı), çocuklarda kilo alamama da olabilir.
Yakınmalar genellikle hafif başlar ve yavaş ilerler. Bu nedenle, birçok hasta doktora başvurmakta gecikir. Bazıları da yakınmalarını. sigara ya da başka bir nedene bağlar. Doktora başvuru gecikince, hastalık akciğerleri ya da tutulan diğer organları tahrip eder. Yanlış teşhis ve yanlış tedaviler de hastalığın ilerlemesine neden olur, aynı zamanda çevresine mikrop saçmayı sürdürmesine neden olur. Özellikle öksürük ve diğer yakınmaları olan hastaların gecikmeden verem savaşı dispanseri ya da göğüs hastalıkları uzmanına başvurmaları gerekir.
Hastanın yakınmaları ve akciğer film bulguları hastalıktan şüphelenmeyi sağlar. Şüphelenilen hastalarda kesin tüberküloz tanısı mikroskopta basilin gösterilmesi ve besiyerinde basilin üretilmesi ile konulmaktadır. Hastadan alınan balgam ya da nadiren diğer örnekler laborutavarda incelenir ve tanı kesinleştirilir. Verem savaşı dispanserlerinde tanı işlemleri, tedavi, ilaçlar ve takip ücretsiz olarak yapılmaktadır.
TÜBERKÜLOZ TANISI, BALGAMDA VEREM MİKROBUNUN GÖSTERİLMESİ İLE KONULUR.
TÜBERKÜLOZ NASIL TEDAVİ EDİLİR?
Tüberkülozun tedavisinde çok güçlü ilaçlar vardır. Bu ilaçları, ülkemizde Verem Savaşı Dispanserleri ücretsiz verir. Mikropları etkili bir şekilde öldürmek için tedavide dört ilaç kullanılmaktadır. Verem mikrobu, diğer mikroplara göre çok daha yavaş çoğaldığından, ilaçları çok daha uzun süre kullanmak gerekir. Tedavi süresi altı aydır. Bazı özel durumlarda ilaçları kullanma süresini doktorunuz uzatabilir.
Tüberküloz tedavisinde istirahat, özel beslenme, iklim ve sıkıntı-stres gibi unsurların çok önemli olmadığı gösterilmiştir. Verem ilaçları bulunana kadar bu saydığımız uygulamalar yapılıyordu, fakat hastaların yarıdan çoğu ölüyordu. İlaçlar bulunduktan sonra, verem ölümleri son derece azalmıştır, hastaların neredeyse hepsi başarıyla tedavi edilebilmektedir.
Hastayı iyileştiren tedavi hastanın sağlığı yanında toplum sağlığı açısından da son derece önemlidir. Bu nedenle, tedavinin düzenli sürdürülmesi ve tamamlanması zorunludur.
Tanı yöntemleri
Sıkça Uygulanan Tanı Yöntemleri
Serolojik (serumda) çalışılan yöntemler
ELİZA yöntemi
Tifo ve bruselloz için serolojik tanı yöntemleri
Kist hidatik için IHA yöntemi
Hastalık etkeni olan mikroorganizmayı direkt göstermeye dayalı testler (boğaz, kan, yara, idrar, balgam kültürlerinin alınması)
Tedavi yöntemleri
Enfeksiyonun tipine ve tutulum yerine göre uygun antibiyoterapinin düzenlenmesi.
Antibiyotik tedavisinde dikkat edilecek konular
Gelişigüzel antibiyotik kullanımının sakıncaları:
- Direnç gelişimi
- Toksik ve allerjik etkiler
- Hastalık tanısının maskelenmesi
- Yüksek maliyet
- Sonuç alınmada gecikme. Hekime ve ilaca güvensizlik
- Süper enfeksiyon ( Dirençli bakterilere bağlı yeni enfeksiyon gelişimi)
Sıkça sorulan sorular
1- Kırım-Kongo kanamalı ateşi nedir?
2- Kırım-Kongo kanamalı ateşi virusu insanlara nasıl bulaşmaktadır?
3- Kırım-Kongo kanamalı ateşi hangi mevsimde görülmektedir?
4- Kırım-Kongo kanamalı ateşi için kimler risk altındadır?
5- Kene ısırığında ne yapılmalıdır?
6- Kırım-Kongo kanamalı ateşi virüs bulaştıktan ne kadar süre sonra belirtiler ortaya çıkar?
7- Kırım-Kongo kanamalı ateşine yakalanmış insanlarda hastalık belirtiler nelerdir?
8- Grip ( influenza) nasıl bir hastalıktır?
9- Grip nasıl bulaşır?
10- Grip belirtileri nelerdir?
11- Grip aşısı kimlere yapılmaz?
12- Grip virüsüne etkili bir ilaç var mı?
13- İshal belirtileri nelerdir?
14- İshal nasıl tedavi edilmelidir?
15- Bruselloz nasıl bir hastalıktır?
16- Kimler risk altındadır?
17- Bulaşma yolları nelerdir?
18- Hastalığın belirtileri nelerdir?
19- Hastalığın tanısı nasıl konur?
20- Hastalıktan korunma nasıl olabilir?
- Kırım-Kongo kanamalı ateşi nedir?
Kırım-Kongo kanamalı ateşi (KKKA), Nairovirüslerin neden olduğu ateş, cilt içi ve diğer organlarda kanama gibi bulgular ile seyreden kene kaynaklı bir enfeksiyondur. İnsanlarda klinik ve subklinik olarak seyreden, kenelerin vektörlük yaptığı ve insanlarda sendromlar halinde görülen önemli bir enfeksiyondur. İnsanlarda başlıca ensefalitler, kısa süren ateşli hastalıklar, kanamalı ateşler, poliartrit ile ön plana çıkan sendromlar şeklinde görülür. Son yıllarda tedavideki gelişmelere rağmen, bu enfeksiyonlarda ölüm oranları hala yüksektir.
- Kırım-Kongo kanamalı ateşi virusu insanlara nasıl bulaşmaktadır?
İnsanlar virüsü,enfekte kenelerin yapışması, kan emmesi sırasında salgıladıkları tükürük salgısı ile, enfekte kenelerin çıplak elle ezilmesi sırasında temasla, viremik hayvanların kan ve dokuları ile temasla, viremik hastalarla (kan ve diğer vücut sıvıları) temas ile olmaktadır.
- Kırım-Kongo kanamalı ateşi hangi mevsimde görülmektedir?
Hastalık mevsimsel özellik göstermektedir. Genel olarak mayıs ve ekim ayları arasında görülmesine rağmen, değişik aylarda da görülebilir.
- Kırım-Kongo kanamalı ateşi için kimler risk altındadır?
Hastalık için çiftlik çalışanları, çobanlar, kasaplar, mezbaha çalışanları, hayvancılık ile uğraşanlar, veteriner hekimler, veteriner sağlık teknisyenleri, akut hastalarla temas olasılığı bulunan salgın bölgelerde görev yapan sağlık personeli, askerler, kamp yapanlar risk altındadır.
Yapışan keneler ise kesinlikle öldürülmeden, ezilmeden/patlatılmadan ve kenenin ağız kısmı koparılmadan, bir pensle doğrudan düz olarak, döndürmeden yavaşça çekilip alınmalıdır. Isırılan yer bol sabunlu suyla yıkanıp temizlendikten sonra iyotlu antiseptik (tendürdiyot) sürülmelidir. (Şayet sabunlu su bulunmaz ise alkol içeren mendiller kullanılabilinir).
Çıplak elle keneye temas edilmemeli eğer elle tutulacaksa eldiven giyilmeli veya naylon bir poşet yardımı ile keneler toplanmalıdır.
Vücuttaki kenelerin üzerine herhangi bir kimyasal madde (alkol, klonya, gazyağı v.b) dökülmemeli, sigara veya ateş kullanarak keneler uzaklaştırılmamalıdır. Çünkü bu maddeler kenenin kusmasına neden olacağından hastalık bulaştırma riskini artırmaktadır.
Isırılan kişi iki hafta süreyle ateş,yoğun halsizlik, baş ağrısı, bulantı, kusma gibi belirtiler yönünden takip edilmesi gerekmektedir. Ateşin 38,3 °C veya üzerinde olması halinde acilen tam teşekkülü hastaneye başvurulmalıdır.
- Kırım-Kongo kanamalı ateşi virüs bulaştıktan ne kadar süre sonra belirtiler ortaya çıkar?
Virüsün alınma şekline bağlı olarak değişmektedir. Kuluçka süresi kene ısırmasından sonra 2-14 gün arasında değişmekle birlikte genellikle 1-3 gündür. Virüsü içeren kan ve diğer doku ya da atıklar ile temastan sonra genel olarak bu süre 5-6 gündür ve 14 güne kadar uzayabilmektedir.
- Kırım-Kongo kanamalı ateşine yakalanmış insanlarda hastalık belirtiler nelerdir?
Ateş, üşüme-titreme yaygın kas ağrıları, bulantı-kusma, ishal, yüzde kızarıklık, karaciğerde büyüme ve kanama ile kendini gösterir. Ateş, kırıklık, kas ağrısı, iştahsızlık, baş ağrısı, aşırı duyarlılık, sırt ağrısı, kol ve bacaklarda ağrı, mide bölgesinde ağrı, bel bölgesinde ağrı gibi belirtiler ile ani olarak başlamaktadır. Bazen bu bulgulara kusma, karın ağrısı ve ishal ilave olabilmektedir. Gövde ve kol ve bacaklarda cilt içi kanama görülebilir. Burun kanaması ve değişik alanlarda kanama bulguları bulunabilir.
- Grip ( influenza) nasıl bir hastalıktır?
Grip veya influenza virüsü adı verilen bir virüs tarafından oluşturulan, solunum yollarını tutan çok bulaşıcı bir hastalıktır
Grip çok bulaşıcı bir hastalıktır. Grip virüsü üst solunum yollarından bulaşır. Virüsü burun ve boğazında bulunduran hastalar enfeksiyon kaynağıdır.Hastaların konuşmaları, özellikle de öksürmeleri ve hapşırmaları ile grip virüsünü içeren, gözle görülmeyen damlacıklar, saatte 100-150 km hızla ve yaklaşık 3 m uzaklığa yayılırlar. Dolayısıyla böyle bir durumla karşılaşan sağlam kişilerin soludukları hava ile burunlarından ve hatta gözlerinden virüs üst solunum yollarına girer, alınan grip virüslerinin bir kısmı da, yine solunan hava ile akciğerlere kadar inebilir. Giren virüs üst ve alt solunum yollarına yerleşir